Najnowsze wystawy w Arboretum – zapraszamy

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi wystawami czasowymi prezentowanymi w Galerii u Piotra:
– „Oryginalne karty pocztowe przedstawiające Legiony Polskie oraz karty z okresu I wojny światowej pisane przez żołnierzy z Twierdzy Przemyśl, z prywatnej kolekcji Jerzego Soleckiego”
– „Wystawa kart pocztowych z okresu I wojny światowej oraz pamiątek z prywatnych zbiorów Urszuli Zabłockiej”

Wystawa pn. „Oryginalne karty pocztowe przedstawiające Legiony Polskie oraz karty z okresu I Wojny Światowej pisane przez żołnierzy z Twierdzy Przemyśl” została zorganizowana z okazji 100. rocznicy zakończenia I Wojny Światowej i odzyskania niepodległości. Pierwsze karty pocztowe zaczęto drukować ponad 150 lat temu, pierwsze egzemplarze wprowadziła poczta austro-węgierska. Na początku pocztówki nie miały ani zdjęć, ani grafiki, a na stronie adresowej nie wolno było nic napisać, prócz adresu. Mało, kto wie, że Polską nazwę „pocztówka” karta pocztowa zawdzięcza Henrykowi Sienkiewiczowi, który w 1900 roku w Warszawie wygrał konkurs na krótką i zwięzłą nazwę dla tych kart. Konkurs zorganizowano przy okazji „Pierwszej Wystawy Kart Pocztowych”. Od tej pory „pocztówka” pod nową nazwą zagościła na dobre i nie zmieniła swojej nazwy aż po dziś dzień. Na wystawie będzie można zobaczyć kilkaset dobrze zachowanych kart pocztowych, z których najstarsza pochodzi z 1892 roku. Wystawa kart pocztowych prezentuje pocztówki wysłane min. z oblężonej Twierdzy Przemyśl pisane przez żołnierzy wojsk austro-węgierskich. Będzie można zobaczyć pocztówki poczty polowej, poczty lotniczej czy balonowej a na fotografiach kart pocztowych uwiecznione autentyczne obiekty związane z walkami m.in. zniszczone forty, mosty czy pola bitewne. W prezentowanej kolekcji liczącej kilkaset pocztówek, prezentowane są m.in. kartki I Pułku I Brygady Legionów czy pocztówki z okresu, kiedy poczta znajdowała się w rękach zaborców i pełniła funkcję administracyjno-policyjną, gdzie obowiązywała cenzura, co jest uwidocznione na rewersach kartek z pieczęciami z napisem ocenzurowano („K.u.Militarzensur”). Na wystawie można podziwiać pocztówki, które przedstawiają zmagania wojenne w Twierdzy Przemyśl podczas trzech oblężeń Twierdzy (I oblężenie: wrzesień 1914 – październik 1914, II: listopad 1914 – marca 1915, III: maj 1915 – czerwiec 1915), a także Legiony polskie w tym kartki I Pułku Brygady Legionów oraz kartki ukazujące miasto Przemyśl. W większości kart pocztowe pisane są w języku niemieckim przez żołnierzy, niektóre teksty ukazują obraz wojny, stan psychiczny żołnierzy, wielką tęsknotę za domem i rodziną a niektóre są wstrząsające. Niewielka ilość prezentowanych kart pocztowych pochodzi z przed pierwszej wojny światowej, z okresu najbardziej interesującego w etapie rozwoju pocztówek. Wtedy to powstawały najpiękniejsze projekty, litografie, w których tworzenie zaangażowanych było wielu malarzy między innymi J. Kossaka, fotografików takich jak: A. Huber, R Sennecke.W większości prezentowane pocztówki były wydane przez: 1. M.G. Rosenfelda w Przemyślu, 2. Rotophot Budapeszt, 3. Schneider & Lux z Wiednia, 4. Kunstan-stalt Kilophot z Wiednia, 5. Carl Stellzig, 6. C. Ledermann, 7. „Ceske besedy we Lwowie”, 8. H. Hutter & W. Kanner Przemyśl. 9. Wydawnictwo Austria. M.M.S Wien, 10. Wydawnictwo W.Liessler, M. Glanz Przemyśl, 11. D. Kandel Przemyśl,12. Kunzli Zurich, 13. Salon Malarzy Polskich w Krakowie z 1914 r. 14. czy Wydawnictwo Artystyczne Widokówek „Polonia” prof. Adama Wilusza, Jarosław 1916 r. Fotografie na pocztówkach pokazują zmiany w architekturze miasta zachodzące poprzez lata. Ciekawostka, na jaką warto zwrócić uwagę to: kartka wielonarodowościowa dla żołnierzy analfabetów, którzy mieli tylko zaznaczyć tekst w swoim języku, Kartki lotnicze oraz kartki z miejscami, które nie zachowały się do dzisiaj lub zostały przekształcone, takim przykładem jest min. rynek w Przemyślu, Wybrzeże Kościuszki i Józefa Piłsudskiego czy Twierdza Przemyśl, która w drugim i trzecim oblężeniu została znacznie zniszczona. Właścicielem prezentowanej na wystawie kolekcji jest Jerzy Solecki – regionalista, mieszkaniec Rzeszowa. Zbiór kart pochodzi ze zbiorów rodzinnych okazałej kolekcji, którą zapoczątkował dziadek kolekcjonera Kasper Solecki, legionista. Znaczna część kolekcji w tym te najpiękniejsze – litografie Jerzy Solecki zdobył podczas wieloletniego pobytu w Austrii.

„Wystawa kart pocztowych z okresu I wojny światowej oraz pamiątek z prywatnych zbiorów Urszuli Zabłockiej”
Na wystawie zaprezentowane są pamiątki po Edwardzie Cichobłazińskim, urodzonym w 1883 roku w Żurawicy – dziadku Urszuli Zabłockiej. Edward w 1908 roku ożenił się z Heleną Michalik, a w 1912 roku urodził mu się syn Zbigniew. Był pracownikiem cywilnym kolei w Przemyślu. Służbę wojskową odbył w szpitalu wojskowym w Przemyślu, a z chwilą wybuchu I wojny światowej w 1914 roku, już jako rezerwista został wcielony do wojska austriackiego. Przez cały okres wojny pracował w administracji i zajmował się organizacją szpitali wojskowych na terenie m.in. Austro-Węgier. W tym czasie wysyłał kartki pocztowe z różnych miejsc Europy do żony Heleny i syna Zbigniewa do Żurawicy. Podczas służby w wojsku kilkakrotnie otrzymywał urlop, który spędzał z rodziną. Część zaprezentowanych na wystawie kart wysyłał do kilkuletniego syna, pisząc w nich o wielkiej tęsknocie do dziecka, które w chwili wybuchu miało dwa lata. Wojenna tułaczka po Europie rozpoczęła się w Przemyślu, następnie przeniesiony został do Żółkwi, skąd losy wojny zaprowadziły go do Siedmiogrodu i Dornej Watry (teren dzisiejszej Rumunii), gdzie spędził najwięcej czasu. Później stacjonował jeszcze m.in. w Budapeszcie, na terenie Tyrolu, w Insbrucku i w Wiedniu (o czym świadczą przesyłane do domu kartki). Koniec wojny zastał go na obszarze dzisiejszych północnych Włoch, a powrót do Polski rozpoczął z okolic Triestu. W 1918 roku wrócił do Przemyśla, a 18 grudnia tego samego roku otrzymał dokument zwalniający ze służby wojskowej. W 1920 roku urodziła się córka Kazimiera. Do końca życia mieszkał w Żurawicy. Mały chłopiec, którego możemy zobaczyć na zdjęciach, to syn Edwarda – Zbigniew. Był on podoficerem rezerwy i został zamordowany w 1940 roku w Katyniu.