Stare odmiany jabłoni – Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach

Jabłonie – opis odmian

Odmiany letnie

Ananas Berżenicki
Odmiana polska, odnaleziona przez prof. Hrebnickiego w Berżenikach koło Dukszt. Drzewo rośnie silnie, tworzy koronę kulistą lekko spłaszczoną, jest odporne na mróz i choroby. Owoce duże, kuliste, zwężające się ku wierzchołkowi, skórka kredowobiała pokryta słabym, miedziano-różowym rumieńcem. Miąższ kruchy, mało soczysty winno słodki, lekko aromatyczny, smaczny. Owoce zebrane w połowie sierpnia są najlepsze do spożycia są w końcu sierpnia. Owoce deserowe, nie nadają się do przechowywania.

Charłamowskie
Odmiana rosyjska. Drzewo niezbyt silnie rosnące, tworzy szeroką, kulistą koronę, wcześnie wchodzi w okres owocowania, jest mało odporne ma mróz. Owoce średniej wielkości, kulisto spłaszczone, żółte, z karminowo czerwonym, prążkowanym rumieńcem, miąższ delikatny, kruchy, aromatyczny, kwaśny. Owoce doskonałe na przetwory, dojrzewają w sierpniu i nadają się do krótkiego przechowywania.

Inflancka (Papierówka, Oliwka Żółta)
Odmiana pochodzi z krajów nadbałtyckich. Drzewo silnie rosnące w młodości, wcześnie wchodzi w okres owocowania, bardzo odporne na mróz, może być porażane przez parcha jabłoni. Owoce średnie lub małe, słomkowożółte, miąższ biały, delikatny, o smaku kwaskowym. Doskonały owoc deserowy, nie nadaje się do transportu i przechowywania.

Kalwilla Fraasa
Drzewo silnie rosnące, tworzy szeroką, kulistą koronę. Owoce średniej wielkości, skórka zielono-żółta, miąższ winno-słodki, soczysty, bardzo smaczny. Doskonałe owoce deserowe, dojrzewają w połowie sierpnia i nadają się do krótkiego przechowywania.

Ohm Paul
Drzewo silnie rosnące, zdrowe, owocuje corocznie. Owoce duże, skórka kremowo-biała, miąższ soczysty, aromatyczny, smaczny. Owoce dojrzewają w sierpniu i szybko przejrzewają, najlepsze do bezpośredniego spożycia.

Oliwka Czerwona
Odmiana rosyjska. Drzewo początkowo silnie rosnące, tworzy koronę kulistą, nieco spłaszczoną, wcześnie wchodzi w okres owocowania, owocuje obficie, przemiennie. Jest odpornie na mróz i dosyć odporne na parcha jabłoni. Owoce średniej wielkości, kuliste lub lekko spłaszczone, w całości pokryte ciemno-karminowym, rozmytym rumieńcem. Miąższ soczysty, biały, kruchy, winno-słodki, dosyć smaczny. Owoce dojrzewają około połowy sierpnia, nierównomiernie i łatwo opadają z drzew. Owoce deserowe, nie nadają się do przechowywania.

Truskawkowe Mohringera
Drzewo silnie rosnące o kolumnowym pokroju, odporne na mróz i choroby. Owocuje średnio obficie, corocznie. Owoce średniej wielkości, prawie całe pokryte czerwonym, rozmytym rumieńcem, miąższ biało-kremowy, słodko winny o lekko truskawkowym posmaku, smaczny. Owoce dojrzewają w sierpniu, nie nadają się do przechowywania.

Odmiany jesienne i wczesnozimowe

Antonówka
Bardzo stara odmiana rosyjska. Drzewo silnie rosnące, o szerokiej koronie, odporne na mróz i choroby. Owoce duże, czasem lekko żebrowane, skórka jasnożółta, miąższ aromatyczny, soczysty, kwaskowaty. Dojrzewają we wrześniu i mogą być przechowywane do początku listopada. Doskonałe na przetwory.

Cesarz Aleksander (Aporta)
Odmiana rosyjska. Drzewo silnie rosnące, tworzy szeroko kulistą koronę, dosyć odporne na mróz i choroby. Owoce bardzo duże, szeroko stożkowate, żółte z czerwonym rumieńcem, miąższ biały, luźny, kruchy, lekko słodki, soczysty. Zebrane we wrześniu, można przechować do początku grudnia.

Glogierówka (Pepinka Litewska)
Odmiana litewska. Drzewo słabo rosnące, tworzy niewielką, dość nieregularną koronę. Owoce średniej wielkości, kuliste lub lekko wydłużone. Skórka bardzo cienka, delikatna, słomkowo-żółta z delikatnym, rozmytym, czerwonym rumieńcem. Miąższ delikatny, słodko winny, aromatyczny, bardzo smaczny. Owoce deserowe i do przetwórstwa, zebrane w połowie września można przechowywać do grudnia.

Grafsztynek Czerwony
Odmiana znana od połowy XIX wieku. Drzewo silnie rosnące, tworzy szeroką, kulistą koronę, jest średnio odporne na mróz i na parcha jabłoni, owocuje obficie, przemiennie. Owoce duże, kuliste lub owalne, skórka cienka, prawie w całości pokryta czerwonym rumieńcem. Miąższ owoców zielonkawo-biały, średnio zwięzły, soczysty, kwaskowaty, lekko aromatyczny, smaczny. Owoce deserowe i do przetwórstwa, dojrzewają na początku września i nadają się do krótkiego przechowywania.

Grafsztynek Inflancki
Odmiana pochodzi z krajów nadbałtyckich. Drzewo średnich rozmiarów, niezbyt odporne na mróz, może być porażane przez choroby grzybowe. Owoce średniej wielkości, nieregularne, żebrowane jasnożółte, pokryte paskowanym rumieńcem koloru purpurowo-czerwonego, miąższ bardzo soczysty, słodko winny, bardzo aromatyczny. Owoce dojrzewają we wrześniu, doskonałe do bezpośredniego spożycia i do krótkiego przechowywania.

Kalwilla de Saint Sauveur
Odmiana francuska. Drzewo średnio silnie rosnące, tworzy szeroką koronę. Owoce duże szeroko stożkowate, przy kielichu żebrowane, miąższ żółtawy, soczysty, słodko-kwaśny. Owoce dojrzewają w październiku, można je przechowywać do połowy grudnia.

Kalwilla Jesienna Czerwona
Drzewo średniej wielkości, odporne na choroby. Owoce średniej wielkości, szeroko stożkowate, przy kielichu mocno żebrowane, skórka ciemno-karminowa, miąższ lekko kwaśny, o różowym zabarwieniu pod skórką. Owoce deserowe, zebrane w październiku, przechowują się do grudnia.

Kantówka Gdańska
Odmiana holenderska. Drzewo silnie rosnące, tworzy szeroką, rozłożystą koronę, jest wytrzymałe na mróz, a ze względu na późne kwitnienie nie cierpi od wiosennych przymrozków. Owoce duże, zielono-żółte, w dużej części pokryte paskowano-rozmytym, czerwonym rumieńcem. Miąższ żółtawy czasem lekko zaróżowiony, kruchy, lekko soczysty, aromatyczny. Doskonała odmiana deserowa, nadaje się do przetwórstwa. Owoce zebrane w połowie września, przechowują się do stycznia.

Kardynalska
Odmiana pochodzenia czeskiego. Drzewo silnie rosnące, tworzy szeroką koronę, jest odporne na choroby. Owoce bardzo duże, stożkowate, lekko żebrowane, zielone, z płomienistym rumieńcem, miąższ zielonkawy, kruchy, soczysty, słodko-kwaskowaty i bardzo smaczny. Zebrane w połowie września, dojrzewają w październiku i przechowują się do grudnia. Jest to odmiana deserowa, nadaje się też na przetwory.

Koksa Pomarańczowa
Odmiana angielska. Drzewo niewielkich rozmiarów, tworzy płasko-kulistą koronę, dosyć wrażliwe na mróz i choroby. Owoce średniej wielkości lub małe, kuliste lub lekko spłaszczone. Skórka gruba, matowa, zielono-żółta, z marmurkowym karminowo-pomarańczowym rumieńcem. Miąższ żółtawo-biały, zwięzły, drobnoziarnisty, kruchy, delikatny, soczysty, o korzennym aromacie i gruszkowym posmaku, bardzo smaczny. Owoce zebrane w końcu września są dobre do spożycia w listopadzie, można je przechowywać do lutego.

Kosztela
Odmiana polska, w XIX wieku rozpowszechniona w całym kraju. Drzewo silnie rosnące tworzy kulistą koronę, mrozoodporne, odporne na większość chorób. Owoce średniej wielkości, okrągłe, zielone, o twardym, soczystym, słodkim miąższu. Jest to odmiana deserowa, nie nadaje się na przetwory. Owoce dojrzewają w październiku, mogą być przechowywane do grudnia.

Kronselska
Odmiana pochodzenia francuskiego, otrzymana w końcu XIX wieku. Drzewo silnie rosnące, mrozoodporne, długowieczne, raczej odporne na choroby, czasem może być porażane przez parcha jabłoni. Owoce duże, woskowo-żółte, z lekkim, rozmytym, pomarańczowym rumieńcem, o kruchym, delikatnym, soczystym, aromatycznym, wybornym miąższu. Owoce dojrzewają pod koniec września, nadają się do bezpośredniego spożycia i na przetwory, mogą też być krótko przechowywane.

Malinowa Oberlandzka
Odmiana holenderska. Drzewo wolno rosnące, tworzy kulistą koronę. Owoce duże, lub średniej wielkości, zwykle jajowate, często nieregularnego kształtu. Skórka cienka, pokryta w całości karminowym rumieńcem, z odcieniem buraczkowym. Miąższ biały, czasem zaróżowiony pod skórką, luźny, kruchy o watowatej konsystencji, lekko soczysty, smaczny, z malinowym posmakiem. Owoce deserowe, zebrane w końcu września, najlepsze do spożycia są w końcu października. Można je przechowywać najwyżej do końca listopada.

Niezrównane Peasgooda
Odmiana pochodzenia angielskiego. Drzewo słabo rosnące, dość wrażliwe na mróz i choroby. Owoce bardzo duże, zielonożółte, z czerwonym, marmurkowym rumieńcem, miąższ soczysty, słodko-kwaśny, bardzo smaczny. Owoce deserowe, dojrzewają we wrześniu, nadają się do krótkiego przechowywania.

Rapa Zielona
Odmiana polska. Drzewo silnie rosnące, tworzy rozłożystą koronę. Owocuje średnio obficie, przemiennie. Wytrzymałe na mróz i średnio odporne na choroby. Owoce bardzo duże i ciężkie, szeroko-stożkowate, często niesymetryczne. Skórka zielona ze słabym rumieńcem. Miąższ kruchy, soczysty, lekko kwaśny. Owoce zebrane we wrześniu, nadają się do krótkiego przechowywania.

Truskawkowe Netschnera
Odmiana pochodzenia niemieckiego. Drzewo słabo rosnące, odporne na mróz i choroby. Owoce średniej wielkości, całe pokryte rozmytym, różowym rumieńcem, miąższ bardzo delikatny, winny, soczysty, o lekkim posmaku truskawki, dojrzewają w październiku. Owoce doskonałe do bezpośredniego spożycia, nadają się do krótkiego przechowywania.

Odmiany zimowe

Boiken
Odmiana niemiecka. Drzewo średniej wielkości, tworzy kulistą koronę, jest wytrzymałe na mróz, może być porażane przez parcha. Owoce średniej wielkości, lub duże, kulisto stożkowate, skórka zielono-żółta, czasem pokryta delikatnym ciemno-różowym rumieńcem. Owoce zebrane w drugiej połowie października, najlepsze do spożycia w styczniu.

Bukówka
Odmiana polska, uprawiana jedynie w południowo-wschodniej Polsce. Drzewo rośnie umiarkowanie, jest bardzo wytrzymałe na mróz i choroby. Może być uprawiane na glebach cięższych i wilgotnych. Owoce średniej wielkości, baryłkowato-kuliste, żółte, z lekkim rozmytym brunatno-czerwonym rumieńcem. Miąższ kremowy, kruchy, średnio soczysty, kwaskowaty. Owoce zebrane w połowie października można przechowywać do maja.

Cesarz Wilhelm
Odmiana niemiecka odnaleziona w końcu XIX wieku. Drzewo silnie rosnące, tworzy koronę początkowo wyniosłą, później szeroko kulistą i jest średnio odporne na mrozy, może być porażane przez gorzką plamistość podskórną. Owoce średnie lub duże, żółtawo-zielone, z czerwonym paskowano-rozmytym rumieńcem. Miąższ delikatny, gruboziarnisty, kruchy, winno-słodki, o korzennym aromacie. Zebrane pod koniec września są dobre do spożycia w grudniu, mogą być przechowywane do lutego, owoce deserowe i na przetwory.

Gloria Mundi
Odmiana amerykańska. Drzewo silnie rosnące, tworzy rozłożystą koronę, jest odporne na mróz i choroby. Plonuje średnio obficie, raczej corocznie. Owoce duże kuliste, lekko żebrowane, skórka gruba, zielona. Miąższ owoców o lekko zielonym zabarwieniu, luźny.

Grochówka
Odmiana niemiecka. Drzewo silnie rosnące, tworzy wysoką, stożkowatą koronę, jest bardzo wytrzymałe na mróz i choroby. Owoce średniej wielkości, kulisto-jajowate, skórka zielono-żółta z szarym odcieniem pokryta różowo-czerwonym, prążkowanym rumieńcem. Miąższ zielono-żółty, zwarty, soczysty, początkowo kwaśny, później staje się słodki, lekko aromatyczny. Owoce deserowe, doskonałe na przetwory (wino, moszcz, susz, kompoty). Zebrane w końcu października, są dobre do spożycia w styczniu, można je przechować do czerwca.

Jonatan
Odmiana amerykańska. Drzewo początkowo silnie rosnące. Tworzy niewielką kulistą, gęstą koronę, jest średnio odporne na mróz, może być porażane przez mączniaka, owocuje obficie, corocznie. Owoce średniej wielkości lub małe kulisto-stożkowate lub baryłkowate z silnym karminowo-czerwonym rumieńcem. Miąższ biało-kremowy, ścisły, soczysty, słodko-winny, aromatyczny. Zebrane pod koniec września można przechowywać do końca marca.

Kalwilla Biała Zimowa
Odmiana francuska. Drzewo silnie rosnące, niezbyt odporne na mróz. Owoce duże, mocno żebrowane, żółte, miąższ kruchy, delikatny, bardzo soczysty, słodko-kwaśny. Doskonałe owoce deserowe, dojrzałość konsumpcyjną osiągają w grudniu, można je przechowywać do kwietnia.

Kandil Sinap
Odmiana rosyjska, często uprawiana na Krymie. Drzewo silnie rosnące o charakterystycznym kolumnowym pokroju, na mróz średnio wytrzymałe, czasem porażane przez parcha jabłoni. Owoce średniej wielkości, cylindryczne, skórka gładka , słomkowa z wyraźnym czerwonym, rozmytym rumieńcem. Miąższ biały, jędrny, delikatny, soczysty, winno-słodki, smaczny. Owoce zebrane w drugiej połowie września, można przechować do marca. Owoce bardzo dobre do przetwórstwa (soki, wina).

Krótkonóżka Królewska
Odmiana prawdopodobnie pochodzi z Holandii. Drzewo rośnie średnio silnie, tworzy koronę kulistą, spłaszczoną. Owocuje obficie, przemiennie. Owoce średniej wielkości, wyraźnie spłaszczone, skórka lekko szorstka, złoto-żółta, od strony słonecznej pokryta ciemno-czerwonym, marmurkowym rumieńcem. Miąższ żółtawy, delikatny, drobnoziarnisty, winny, smaczny. Zebrane na początku października, dobre do spożycia w styczniu, przechowują się do końca marca. Owoce deserowe, bardzo dobre na przetwory (marmolady, susz, wina).

Lenes Prince Albrecht
Drzewo silnie rosnące. Tworzy mocną, rozłożystą koronę, owocuje przemiennie. Owoce kuliste, spłaszczone, skórka zielono-żółta z czerwonym, paskowano-rozmytym, rumieńcem. Miąższ biało-zielony, luźny, bardzo soczysty, kwaskowaty. Zebrane w końcu września, dobre do spożycia w grudniu, można je przechowywać do stycznia. Owoce deserowe, dobre na przetwory (soki, wina).

Pepina Linneusza
Odmiana amerykańska. Drzewo silnie rosnące, tworzy rozłożystą koronę, jest raczej wrażliwe na mróz. Owoce średniej wielkości lub duże, wydłużone, przy kielichu żebrowane. Skórka żółta, z lekkim rumieńcem od strony słonecznej, pokryta rdzawymi punkcikami. Miąższ żółtawy, delikatny, soczysty, aromatyczny, smaczny. Owoce zebrane pod koniec września, nadają się do spożycia w grudniu, można je przechowywać do marca.

Piękna z Boskoop
Odmiana pochodzenia holenderskiego. Drzewo rośnie bardzo silnie. Tworzy kulistą, spłaszczoną koronę, jest dosyć odporna na mróz i na choroby. Owoce duże i bardzo duże, baryłkowato-kuliste, często asymetryczne. Skórka dosyć gruba, zielono-żółta, silnie ordzawiona, Niektóre owoce mogą mieć rumieniec. Miąższ gruboziarnisty, kruchy, kwaśny o korzennym aromacie. Owoce zebrane na początku października, można przechowywać do marca.

Reneta Kanadyjska
Odmiana francuska. Drzewo silnie rosnące, tworzy szeroką, rozłożystą koronę. Owoce duże lub bardzo duże, okrągłe, spłaszczone, kanciaste, często niesymetryczne. Skórka gruba, szorstka, zielonożółta, pokryta rdzawą siateczką, niektóre owoce mają delikatny rozmyty rumieniec. Miąższ żółtawy, delikatny, słodko-kwaśny, soczysty, aromatyczny. Zebrane w październiku, dobre do spożycia w styczniu, można je przechować do października.

Reneta Landsberska (Landsberska)
Odmiana polska. Drzewo silnie rosnące, tworzy luźną, rozłożystą koronę, jest raczej wrażliwe na mróz. Owocuje obficie, często przemiennie. Owoce duże, lub średniej wielkości kulisto-stożkowate, czasem spłaszczone. Skórka lekko tłusta zielonkawożółta, ze słabym rozmytym pomarańczowym rumieńcem. Miąższ zielonkawo-kremowy, soczysty, winny, smaczny. Owoce zebrane na przełomie września i października, dobre do spożycia w listopadzie i grudniu. Owoce deserowe i przydatne do przetwórstwa (soki wina).

Reneta Złota (Królowa Renet)
Odmiana angielska. Drzewo rośnie umiarkowanie silnie, tworzy początkowo kolumnową, później odwrotnie stożkowatą koronę. Owocuje obficie, przemiennie. Odporne na choroby i średnio wytrzymałe na mróz. Owoce średnie lub duże, kulisto stożkowate, skórka złoto-żółta pokryta pomarańczowo-czerwonym, marmurkowo-smużkowym rumieńcem. Miąższ białawo-żółty, zwarty, średnio soczysty, o korzennym posmaku, smaczny. Owoce zebrane w drugiej połowie września, można przechowywać do końca grudnia. Dojrzewają nierównomiernie. Mogą być wykorzystane do bezpośredniego spożycia i na przetwory.

Starking
Drzewo silnie rosnące, tworzy kulistą koronę. Owoce średniej wielkości, stożkowate, z pięcioma wyraźnymi żebrami, skórka jasno-żółta, prawie w całości pokryta intensywnym rumieńcem z ciemno-karminowymi i fioletowymi prążkami i smużkami, miąższ zwięzły, jędrny zielonkawo-kremowy, soczysty, bardzo słodki. Zebrane w połowie października, dobre do spożycia w listopadzie, można przechowywać do maja.

Winter Banana
Odmiana amerykańska. Drzewo silnie rosnące, o pokroju szeroko piramidalnym, wcześnie wchodzi w okres owocowania, wrażliwe na parcha jabłoni. Owoc duży, szeroko-stożkowaty, skórka żółta, z jasno-czerwonym, rozmytym rumieńcem. Miąższ żółtawy, soczysty, słodki, trochę przypominający banany. Owoce dobre do spożycia grudniu, można przechowywać do kwietnia.

Żeleźniak
Odmiana niemiecka. Drzewo początkowo rośnie bardzo silnie, tworzy szeroką stożkowatą koronę, późno rozpoczyna owocowanie, owocuje umiarkowanie. Owoc średniej wielkości, okrągły, czasem lekko asymetryczny, cały pokryty ciemnoczerwonym rumieńcem, na drzewie cały owoc pokryty jest sinym woskowym nalotem. Miąższ początkowo zielonawy, później biało-żółty, zwarty, twardy, kruchy, w pełnej dojrzałości soczysty, słodko kwaśny. Owoce zebrane w październiku są dobre do spożycia w styczniu, można je przechować nawet do sierpnia. Nadaje się na przetwory( soki wina), a wiosną jako owoc deserowy.

Lista odmian jabłoni z Małopolskiej kolekcji historycznych odmian drzew owocowych w Arboretum w Bolestraszycach:

Ananas Berżenicki
Antonówka
Antonówka Kamienna
Bankroft
Beforest
Beleur Kitajka
Berner Rose
Boiken
Bukówka
Cesarz Aleksander
Cesarz Wilhelm
Charłamowskie
Cukrówka Litewska
Cytrynówka
Czeskie Panieńskie
Doneszta
Dr Oldenburg
Fameuse
Glogierówka
Gloria Mundi
Grafsztynek
Grafsztynek Czerwony
Grafsztynek Inflancki
Grochówka
Gruszówka
Gustawa Trwałe
Inflancka
Jabłko Gruszkokształtne
Jakub Lebel
Jonatan
Kalwilla Badeńska
Kalwilla Biała Zimowa
Kalwilla de Saint Sauveur
Kalwilla Jesienna Czerwona
Kalwilla Letnia Fraasa
Kandil Sinap
Kantówka Gdańska
Kardynalska
Kardynalskie Płomieniste
Kazachstanskoje Jubiliennoje
Koksa Pomarańczowa
Koricznoje Połosatoje
Kosztela
Kronselska
Królowa Renet
Krótkonóżka Królewska
Księżna Luiza
Lenes Prince Albert
Manks Küchen Apfel
Malinowa Oberlandzka
Mecaun
McIntosch
Mohringer Rosenapfel
Niezrównane Peasgooda
Ohm Paul
Oliwka Czerwona
Ontario
Pepina Linneusza
Pepina Szafranowa
Piękna z Boskoop
Piękna z Rept
Pepina Parkera
Polskie Mnichy
Queen
Rajewskie
Rajok
Rapa Zielona
Rarytas Śląski
Reneta Herberta
Reneta Kanadyjska
Reneta Kulona
Reneta Kurska
Reneta Landsberska
Reneta Osnabrück
Reneta Szara Jesienna
Reneta Woskowa
Reneta Złota
Roter Belfleur
Rumianka Ałmatinskaja
Ryszard Żółty
Sałtanat
Siewka Martensa
Signe Tilisch
Spartan
Starking
Sinap z Ałma Aty
Szara Reneta Francuska
Sztetyna Czerwona
Sztetyna Zielona
Titówka
Truskawkowe Nietschnera
Wargul Woroneżski
Winter Banana
Zailijskoje
Zorza
Żeleźniak