Ciekawostki dendrologiczne z Podkarpacia

Parki Podkarpacia

W Arboretum w Bolestraszycach działa Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytkowych Założeń Ogrodowych, który zajmuje się głównie inwentaryzacją zabytkowych założeń ogrodowych, parków na terenie województwa Podkarpackiego. W ramach swojej działalności Ośrodek opracowuje projekty renowacji i adaptacji zabytkowych parków i ogrodów.

Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytkowych Założeń opracował dokumentację dotyczącą m.in.:

• Zabytkowego Parku w Łopuszce Małej. Wykonano inwentaryzację dendrologiczną zawierającą: skład gatunkowy, proponowane pomniki przyrody, dokumentację fotograficzną.
• Zespołu Pałacowo-Parkowego Bakończyce-Przemyśl. Wykonano inwentaryzację dendrologiczną – proponowane pomniki przyrody, drzewa do usunięcia, do pielęgnacji, dokumentacja fotograficzna oraz opracowano projekt gospodarki drzewostanem
• Zespołu Pałacowo-Ogrodowego w Weryni. Przygotowano inwentaryzację dendrologiczną wraz z planem nasadzeń, doborem i wykazem gatunków, wykonaną na podstawie pomiaru sytuacyjno-wysokościowego w skali 1:500.
• Zespołu Pałacowo-Ogrodowego w Iwoniczu Wsi. Przygotowano inwentaryzację dendrologiczną wraz z planem nasadzeń drzew i krzewów, doborem i wykazem gatunków
• Ogrody Karmelitów w Przemyślu. Wykonano inwentaryzację, rekonstrukcję i projekt.

Werynia

Iwonicz Wieś

Łopuszka Mała

Drzewa pomnikowe Podkarpacia

Około 47,8 % powierzchni województwa podkarpackiego podlega ochronie prawnej. Artykuł 13 ustawy z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (DzU Nr. 14, poz. 492 z póź. zm.) przewiduje następujące formy ochrony przyrody: parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, ochronę gatunkową roślin i zwierząt, pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe. Na Podkarpaciu zarejestrowanych jest 365 parków podworskich. Jest ok.1300 pomników przyrody, w skład, których wchodzi ok. 3400 drzew, najwięcej dębów i lip. Ponadto rośnie wiele okazałych, o ciekawych walorach przyrodniczych drzew, które nie są objęte ochroną. Bardzo często są one narażone na zniszczenie.

Najciekawsze derenie jadalne na Podkarpaciu

Cornus mas L. Dereń jadalny
Zasięg derenia jadalnego obejmuje środkową i południowo-wschodnią Europę, od środkowej Francji do Krymu, płd. Czechy i Słowację, Ukrainę, Płw. Bałkański, Kaukaz i Turcję. Gatunek rośnie głownie w lasach dębowych i grabowych, zaroślach i dolinach rzek, najczęściej na glebach wapiennych. Dereń jadalny zwykle występuje w formie wysokiego i szerokiego krzewu. Stare okazy były prowadzone w formie niskopiennych drzew do ok. 10 m. wysokości. Kwiaty derenia są żółte, drobne, nieprzyjemnie pachnące, zebrane w niewielkie kwiatostany. Rozwijają się wcześnie w marcu lub kwietniu, niekiedy jeszcze na bezlistnych gałązkach. Owoce derenia dojrzewają od sierpnia do października. Są elipsoidalne, błyszczące, najczęściej czerwone lub czerwono-wiśniowe. Niektóry odmiany mają owoce gruszkowate, kuliste, białe, żółte lub fioletowe. Dereń jadalny jest od krzewem owocowym znanym już od wieków. Owoce są jadalne i używane na kompoty, dżemy, galaretki, wina i nalewkę tzw. dereniówkę. W województwie Podkarpackim zinwentaryzowano kilkaset dereni. Najstarsze rosną w starych ogrodach dworskich (Bolestraszyce, Pobiedno). Nieliczne odnaleziono w parkach miejskich, ogrodach klasztornych oraz ogródkach działkowych i innych. W Arboretum w Bolestraszyach zgromadzono liczną kolekcję derenia jadalnego.